Mô hình vai đầu vai là một trong những mô hình phân tích kỹ thuật quan trọng, được các nhà đầu tư sử dụng để nhận diện xu hướng đảo chiều trên thị trường chứng khoán. Mô hình này không chỉ phổ biến với những nhà đầu tư chuyên nghiệp mà còn được nhiều nhà đầu tư mới làm quen với thị trường sử dụng vì tính hiệu quả và khả năng dự báo cao.
Trong bài viết này, HCTsẽ giúp bạn nhận diện và ứng dụng mô hình vai đầu vai trong giao dịch, cùng với các biến thể phổ biến như mô hình vai đầu vai thuận và mô hình vai đầu vai ngược.
1. Mô hình vai đầu vai là gì?
Mô hình vai đầu vai là một cấu trúc giá phản ánh sự thay đổi tâm lý nhà đầu tư, báo hiệu sự chuyển đổi từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm hoặc ngược lại. Mô hình này thường xuất hiện khi một xu hướng cũ đang dần cạn kiệt và thị trường bắt đầu chuyển sang xu hướng mới. Điều đặc biệt của mô hình này là nó có thể xuất hiện trong cả thị trường tăng và giảm, với hai biến thể chính:
Mô hình vai đầu vai thuận: Xuất hiện trong xu hướng tăng, báo hiệu thị trường chuẩn bị giảm.
Mô hình vai đầu vai ngược: Xuất hiện trong xu hướng giảm, báo hiệu thị trường chuẩn bị tăng.
>>> XEM THÊM: Mô hình cốc tay cầm | Khái niệm, cách nhận diện và ứng dụng trong giao dịch chứng khoán.
2. Cấu trúc của mô hình vai đầu vai
Cấu trúc của mô hình vai đầu vai gồm ba phần chính:
Vai trái: Là phần đầu tiên, giá tăng lên đến một mức cao và sau đó điều chỉnh giảm nhẹ.
Đầu: Phần giữa, giá tăng mạnh hơn so với vai trái và đạt mức đỉnh cao nhất của mô hình, sau đó giảm trở lại.
Vai phải: Giá tăng trở lại nhưng không đạt đến đỉnh như đầu, sau đó giảm xuống.
Mô hình hoàn chỉnh khi giá phá vỡ đường đường viền cổ (neckline) – đường nối hai đáy giữa các vai và đầu. Sự phá vỡ này báo hiệu xu hướng đảo chiều rõ ràng.
>>> XEM THÊM: Khoảng trống giá | Phân loại và cách tận dụng trong giao dịch
3. Phân biệt mô hình vai đầu vai thuận và mô hình vai đầu vai ngược
Mô hình vai đầu vai thuận
Mô hình vai đầu vai thuận xuất hiện trong xu hướng tăng, báo hiệu sự đảo chiều và bắt đầu một xu hướng giảm. Đây là tín hiệu cảnh báo nhà đầu tư rằng đợt tăng giá đã đạt đỉnh và thị trường có thể sớm điều chỉnh giảm.
Vai trái: Xu hướng tăng mạnh mẽ, nhưng sau đó điều chỉnh nhẹ.
Đầu: Giá tiếp tục tăng vượt đỉnh cũ, nhưng sau đó quay đầu giảm.
Vai phải: Giá tăng trở lại nhưng không đạt đỉnh như ở phần đầu, báo hiệu sự suy yếu của lực mua.
Một khi giá phá vỡ đường viền cổ và khối lượng giao dịch tăng, điều này thường là dấu hiệu xác nhận mô hình và xu hướng giảm mạnh có thể xảy ra.
Mô hình vai đầu vai ngược
Ngược lại, mô hình vai đầu vai ngược xuất hiện trong xu hướng giảm và báo hiệu sự đảo chiều tăng. Đây là mô hình phản ánh rằng xu hướng giảm đã suy yếu và thị trường chuẩn bị bước vào một đợt tăng giá.
Vai trái: Giá giảm mạnh, sau đó phục hồi nhẹ.
Đầu: Giá tiếp tục giảm sâu hơn, đạt đáy mới trước khi phục hồi.
Vai phải: Giá giảm một lần nữa, nhưng không đạt đến mức đáy của phần đầu.
Khi giá phá vỡ đường viền cổ trong mô hình vai đầu vai ngược, điều này thường báo hiệu xu hướng tăng sẽ diễn ra, và đây là cơ hội để nhà đầu tư mua vào.
>>> XEM THÊM: Mô hình nến mẹ bồng con | Cách nhận diện và cách áp dụng trong giao dịch.
4. Ứng dụng mô hình vai đầu vai trong giao dịch chứng khoán
Xác định mục tiêu giá
Sau khi mô hình vai đầu vai hoặc vai đầu vai ngược hoàn thành và giá phá vỡ đường viền cổ, nhà đầu tư có thể tính toán mục tiêu giá dựa trên khoảng cách từ đỉnh đầu (hoặc đáy đầu trong mô hình vai đầu vai ngược) đến đường viền cổ. Khoảng cách này thường được đo lường và áp dụng xuống phía dưới (hoặc lên phía trên) để xác định mức giá mà thị trường có thể đạt được trong xu hướng mới.
Xác nhận xu hướng đảo chiều
Một trong những yếu tố quan trọng khi giao dịch dựa trên mô hình vai đầu vai là sự xác nhận xu hướng đảo chiều. Chỉ khi giá phá vỡ đường viền cổ kèm theo sự gia tăng khối lượng giao dịch, tín hiệu đảo chiều mới được xác nhận. Nếu khối lượng giao dịch không tăng hoặc giá không vượt qua đường viền cổ, mô hình có thể không hoàn chỉnh và thị trường có thể tiếp tục theo xu hướng cũ.
Quản lý rủi ro
Mặc dù mô hình vai đầu vai là một công cụ hữu ích, nhưng nhà đầu tư không nên bỏ qua quản lý rủi ro. Đặt lệnh dừng lỗ (stop-loss) ngay trên đỉnh vai phải trong mô hình vai đầu vai thuận (hoặc dưới đáy vai phải trong mô hình vai đầu vai ngược) để bảo vệ khoản đầu tư khi thị trường diễn biến không như dự đoán.
>>> XEM THÊM: Nến evening star | Khái niệm, cấu trúc và cách giao dịch với mô hình nến evening star.
5. Ưu và nhược điểm của mô hình vai đầu vai
Ưu điểm:
Dễ nhận diện: Mô hình vai đầu vai là một trong những mô hình dễ nhận diện nhất trong phân tích kỹ thuật, đặc biệt khi kết hợp với các chỉ báo khác như khối lượng giao dịch và RSI.
Độ tin cậy cao: Khi mô hình hoàn chỉnh và phá vỡ đường viền cổ, nó thường cho tín hiệu đáng tin cậy về sự đảo chiều xu hướng.
Áp dụng trên nhiều khung thời gian: Mô hình này có thể xuất hiện trên cả các khung thời gian ngắn (ví dụ: biểu đồ 5 phút) và dài (biểu đồ hàng ngày, hàng tuần).
Nhược điểm:
Không luôn chính xác: Mô hình vai đầu vai có thể xuất hiện nhưng không hoàn chỉnh hoặc bị phá vỡ, dẫn đến tín hiệu sai.
Yêu cầu sự kiên nhẫn: Việc chờ đợi cho đến khi mô hình hoàn chỉnh và phá vỡ đường viền cổ có thể yêu cầu nhà đầu tư phải kiên nhẫn.
6. Ví dụ thực tế về mô hình vai đầu vai trong thị trường chứng khoán
Một trong những ví dụ kinh điển về mô hình vai đầu vai là trong thị trường chứng khoán năm 2007-2008, khi chỉ số S&P 500 hình thành mô hình vai đầu vai thuận trước khi bước vào giai đoạn giảm giá mạnh. Tương tự, mô hình vai đầu vai ngược đã xuất hiện trong giai đoạn phục hồi sau khủng hoảng, báo hiệu sự trở lại của xu hướng tăng.
Kết luận
Mô hình vai đầu vai, dù là thuận hay ngược, đều mang lại những tín hiệu quan trọng cho các nhà đầu tư trong việc nhận diện xu hướng đảo chiều. Tuy nhiên, như bất kỳ công cụ phân tích kỹ thuật nào, nó cũng có những hạn chế và cần được sử dụng kết hợp với các phương pháp khác để đảm bảo tính chính xác. Nhà đầu tư cần luôn chú ý đến việc quản lý rủi ro và kiên nhẫn chờ đợi tín hiệu xác nhận trước khi đưa ra quyết định giao dịch.
Việc hiểu rõ và ứng dụng thành công mô hình vai đầu vai có thể giúp nhà đầu tư tận dụng được cơ hội lớn trên thị trường và tránh những sai lầm không đáng có.
>>> XEM THÊM: Kênh giá (GAP) | Khái niệm, cách vẽ và phân tích kênh giá
Thông tin liên hệ:
Địa chỉ: Tầng 3, 04 Nguyễn Thái Bình, Phường 4, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chi nhánh Hà Nội: Tầng 2 Tòa nhà PCC1, Số 44 Triều Khúc, Phường Thanh Xuân Nam, Quận Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline: 1900.636.909
Website: https://hct.vn/
