Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục thể hiện sự không hài lòng của ông với chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell khi Fed liên tục trì hoãn việc cắt giảm lãi suất. Việc Trump đe dọa sa thải chủ tịch Fed trước thời điểm hết nhiệm kỳ đã gây ra những ảnh hưởng lớn đến thị trường tài chính tại Mỹ cũng như trên quy mô toàn cầu. 


Trump liên tục chỉ trích Powell 

Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày thứ Hai đã một lần nữa gia tăng các cuộc tấn công nhằm vào Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell. “Nhiều người đang kêu gọi ‘cắt giảm lãi suất mang tính phòng ngừa’,” Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. “Nền kinh tế có thể CHẬM LẠI trừ khi Mr.Too Late, một kẻ thất bại lớn, hạ lãi suất NGAY BÂY GIỜ,” Trump viết, ám chỉ Powell.

Đòn công kích mới nhất này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông Trump nói vào ngày 17 tháng 4 rằng “việc sa thải Powell không thể đến sớm hơn.” Vào thứ Sáu, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ Kevin Hassett cũng cho biết chính quyền Trump đang xem xét khả năng liệu việc sa thải Powell có phải là một lựa chọn hay không.

Phản ứng của thị trường sau những phát biểu của Trump vào thứ Hai 

Thị trường chứng khoán lao dốc mạnh vào thứ Hai khi Phố Wall trở lại sau một tuần giao dịch ngắn và Tổng thống Trump tiếp tục chỉ trích Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell, gọi ông là một "kẻ thất bại lớn".


Chỉ số S&P 500 giảm 125 điểm, tương đương 2,4%, đóng cửa ở mức 5.158 điểm, trong khi Chỉ số Công nghiệp Dow Jones lao dốc 972 điểm, tương đương 2,5%, xuống còn 38.170 điểm. Chỉ số Nasdaq Composite, vốn tập trung vào nhóm cổ phiếu công nghệ, còn giảm mạnh hơn nữa với mức giảm 2,5%.

Cổ phiếu sụt giảm trong bối cảnh nhà đầu tư lo ngại về sự bất ổn liên quan đến thuế quan và chờ đợi báo cáo lợi nhuận của các công ty công nghệ Mỹ trong tuần này.

Hoạt động toàn cầu vẫn ở mức thấp trong ngày thứ Hai khi nhiều thị trường trên thế giới — bao gồm châu Âu, Hồng Kông và Úc — vẫn đóng cửa nghỉ lễ Thứ Hai Phục Sinh (Easter Monday).

Bên ngoài thị trường chứng khoán, chỉ số đồng USD giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022, làm suy yếu giá trị của đồng tiền này, trong khi giá vàng tăng vọt lên mức cao kỷ lục mới 3.400 USD/ounce. Những biến động này, cùng với việc lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn tăng lên, cho thấy nhà đầu tư ngày càng lo ngại về độ an toàn của tài sản Mỹ.

"Nhà đầu tư đang ở trong tâm lý tiêu cực, bán tháo cổ phiếu và trái phiếu để chuyển sang mua vàng. Chúng tôi cho rằng điều này phản ánh sự suy giảm niềm tin từ giới đầu tư toàn cầu — cũng như một bộ phận nhà đầu tư tại Mỹ — trước các thông tin về các đòn tấn công vào tính độc lập của Fed và mối lo ngại ngày càng tăng về việc làm lung lay trật tự thế giới hiện tại," Chris Zaccarelli, giám đốc đầu tư của Northlight Asset Management, chia sẻ qua email với CBS MoneyWatch.

Tại sao Tổng thống Trump muốn sa thải chủ tịch Fed? 

  • Tranh cãi về lãi suất: Trump đã nhiều lần chỉ trích Powell vì không hạ lãi suất một cách mạnh mẽ hoặc kịp thời. Ông tin rằng lãi suất thấp sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế và bù đắp tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của mình – điều mà nhiều nhà kinh tế cho rằng có thể gây ra lạm phát. Ví dụ, Trump đã viện dẫn việc Ngân hàng Trung ương Châu Âu cắt giảm lãi suất và kêu gọi Powell làm theo, cho rằng Powell “luôn luôn chậm trễ và sai lầm.”

  • Lo ngại kinh tế liên quan đến thuế quan: Powell công khai cảnh báo rằng các mức thuế của Trump có thể dẫn đến lạm phát cao hơn và tăng trưởng chậm lại, tạo ra một “kịch bản đầy thách thức” cho Cục Dự trữ Liên bang. Lập trường này khiến Trump bực bội, vì ông cho rằng sự do dự của Powell trong việc hạ lãi suất đang làm suy yếu chương trình thương mại của mình. Các bài đăng trên mạng xã hội và phát biểu công khai của Trump cho thấy ông xem Powell là vật cản đối với các kế hoạch kinh tế của mình.

  • Nhận thức về sự can thiệp chính trị: Trump cáo buộc Powell “chơi chính trị” khi không điều chỉnh chính sách của Fed theo hướng có lợi cho chính quyền của ông. Trump lập luận rằng Tổng thống nên có tiếng nói trong các quyết định về lãi suất, điều này thách thức tính độc lập của Fed – điều mà Powell kiên quyết bảo vệ. Sự căng thẳng này phản ánh mong muốn rộng hơn của Trump trong việc kiểm soát chặt chẽ hơn đối với ngân hàng trung ương.

  • Xung đột cá nhân và lịch sử: Trump đã bổ nhiệm Powell vào năm 2017, nhưng quan hệ giữa hai người rạn nứt trong nhiệm kỳ đầu tiên khi Powell tăng lãi suất, gây biến động thị trường. Kể từ đó, Trump đã gọi Powell là “kẻ thù” và nhiều lần úp mở về việc sa thải ông, dù chưa thực hiện điều đó. Cuộc đối đầu này đã quay trở lại trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump, với tuyên bố rằng “việc chấm dứt nhiệm kỳ của Powell không thể đến sớm hơn!”

  • Chiến lược đổ lỗi: Một số báo cáo cho rằng các đòn công kích của Trump nhắm vào Powell có thể không nhằm mục đích sa thải ngay lập tức, mà để biến Powell thành “vật tế thần” nếu nền kinh tế suy thoái – đặc biệt trong bối cảnh thị trường lo ngại về tác động của thuế quan. Bằng cách công khai chỉ trích Powell, Trump có thể chuyển hướng sự chỉ trích nếu các chính sách của ông gây ra bất ổn kinh tế.

Liệu Nhà Trắng có quyền sa thải chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang? 



Về bản chất, các thành viên hội đồng của các cơ quan liên bang độc lập như Cục Dự trữ Liên bang chỉ có thể bị buộc rời chức trước khi hết nhiệm kỳ nếu có “lý do chính đáng.” Quy định này được thiết lập bởi một phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vào năm 1935, qua đó khẳng định Quốc hội có quyền thành lập các cơ quan như vậy.

“Việc duy trì sự độc lập hoàn toàn của ba nhánh chính của chính phủ – không bị kiểm soát hay ảnh hưởng cưỡng ép, dù trực tiếp hay gián tiếp, từ bất kỳ nhánh nào khác – là điều hết sức cần thiết, và hầu như không thể bị nghi ngờ một cách nghiêm túc,” Tòa án đã phán quyết trong vụ án Humphrey’s Executor kiện Hoa Kỳ cho biết. 

Tuy nhiên, ông Trump từ lâu đã thách thức các chuẩn mực chính trị truyền thống, trong đó có việc trao quyền cho Elon Musk tinh giản bộ máy liên bang thông qua cơ quan mới mang tên Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE). Kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ hai vào tháng Một, ông Trump cũng đã sa thải một số nhà điều tiết độc lập — những hành động đang bị thách thức tại tòa án.

Dù các tòa án cấp dưới cho rằng việc ông Trump sa thải một thành viên của Hội đồng Quan hệ Lao động Quốc gia và một thành viên của Ủy ban Bảo vệ Hệ thống Nhân sự là trái pháp luật, Tòa án Tối cao đã tạm thời đình chỉ các phán quyết này vào đầu tháng này.

Fed nói gì về chính sách thuế quan mới của Mỹ? 

Jerome Powell và các quan chức khác của Cục Dự trữ Liên bang đã bày tỏ lo ngại về tác động của thuế quan, đặc biệt là những mức thuế gần đây do Tổng thống Trump áp đặt, đối với nền kinh tế. Họ lo ngại rằng thuế quan có thể làm giá cả tăng, tăng trưởng chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp cao hơn, khiến Fed gặp khó khăn trong việc kiểm soát lạm phát trong khi vẫn hỗ trợ việc làm. 


Lo ngại về lạm phát và tăng trưởng

Powell cảnh báo rằng thuế quan có thể làm gia tăng lạm phát, ít nhất là tạm thời, và có khả năng làm chậm tăng trưởng kinh tế. Ví dụ, trong một phát biểu ngày 4 tháng 4 năm 2025, ông cho biết các đợt tăng thuế quan gần đây lớn hơn dự kiến và có thể đẩy lạm phát lên cao hơn trong khi kéo giảm tăng trưởng.  

Các quan chức khác như Neel Kashkari nhận định thuế quan giống như một loại thuế tiêu dùng, làm tăng giá và giảm sức mua, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến đầu tư và tăng trưởng GDP.

Rủi ro về việc làm

Một mối lo ngại khác là tỷ lệ thất nghiệp. Powell đề cập rằng tăng trưởng chậm hơn do thuế quan có thể dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. 

Christopher Waller, một Thống đốc Fed khác, đã đưa ra các kịch bản trong đó mức thuế cao (25% trở lên) có thể đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên 5% vào năm tới, trong khi các mức thuế thấp hơn (khoảng 10%) có thể gây tác động nhẹ hơn .

Thách thức chính sách

Fed đang đối mặt với bài toán khó: kiểm soát lạm phát hay hỗ trợ việc làm. Kashkari cho rằng Fed có thể “bỏ qua” lạm phát tạm thời để tập trung vào việc làm, và thậm chí có thể hạ lãi suất nếu nền kinh tế có nguy cơ rơi vào suy thoái.  

Waller đồng tình rằng ảnh hưởng lạm phát từ thuế quan có thể chỉ là tạm thời, nhưng sự không chắc chắn khiến việc hoạch định chính sách trở nên phức tạp .

Sự bất định và tranh luận

Vẫn còn nhiều bất định về việc các tác động này sẽ kéo dài bao lâu. Powell và các quan chức khác cho rằng mặc dù lạm phát có thể chỉ là tạm thời, nhưng nếu ảnh hưởng kéo dài, việc điều hành chính sách sẽ càng khó khăn hơn. Một số quan chức cảnh báo rằng thuế quan có thể khiến Fed phải trì hoãn việc cắt giảm lãi suất do rủi ro lạm phát, cho thấy cuộc tranh luận về cách phản ứng vẫn đang tiếp diễn.

Ảnh hưởng lâu dài của việc sa thải chủ tịch Fed lên nền kinh tế 

Về dài hạn, việc sa thải Powell có thể làm suy yếu tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) – yếu tố then chốt trong việc duy trì niềm tin của thị trường. Điều này có thể dẫn đến những hệ quả sau:

Biến động thị trường gia tăng  

Các nhà đầu tư đánh giá cao một Fed độc lập, và bất kỳ sự can thiệp chính trị nào cũng có thể khiến thị trường sụt giảm mạnh, thậm chí gợi nhớ đến những đợt hoảng loạn tài chính trong quá khứ.

Lạm phát và lãi suất cao hơn  

Nếu Fed bị ép giữ lãi suất thấp, lãi suất dài hạn (như lãi vay mua nhà) có thể tăng do thị trường mất niềm tin, làm suy yếu nền kinh tế. Nhà kinh tế học Kenneth Rogoff từng cảnh báo rằng việc mất uy tín này có thể khiến các điều kiện tài chính trở nên khó kiểm soát hơn.

Suy giảm ổn định kinh tế  

Làm suy yếu Fed có thể khiến cơ quan này phản ứng kém hiệu quả hơn trước các cuộc khủng hoảng, làm giảm niềm tin vào thể chế Mỹ, và ảnh hưởng đến vai trò toàn cầu của đồng USD — qua đó khiến chi phí vay mượn của nước Mỹ tăng lên.

Tóm lại, hành động mang tính chính trị như việc sa thải Chủ tịch Fed không chỉ gây tác động ngắn hạn, mà còn có thể tạo ra những rủi ro sâu rộng và lâu dài cho hệ thống tài chính và kinh tế Hoa Kỳ.