Trong bối cảnh hệ thống tài chính Mỹ đang căng mình với nhiều áp lực, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang có những động thái đáng chú ý nhằm "gỡ trói" cho hệ thống ngân hàng. Và một trong những đòn bẩy quan trọng đang được bàn tới chính là Tỷ lệ đòn bẩy bổ sung - SLR (Supplementary Leverage Ratio).

SLR là một công cụ quản lý rủi ro tài chính, yêu cầu các ngân hàng phải duy trì một tỷ lệ tối thiểu vốn cấp 1 (vốn cổ phần) và tổng tài sản, bao gồm cả những tài sản cực kỳ an toàn như trái phiếu chính phủ Mỹ. Mức SLR tối thiểu hiện tại là 3% đối với hầu hết các ngân hàng Mỹ, và lên tới 5% với các ngân hàng lớn toàn cầu. 

Mỹ đang tăng phát hành trái phiếu

Mỹ đang tăng phát hành trái phiếu trong năm nay. Việc nới lỏng SLR giúp tăng khả năng mua vào của các ngân hàng thương mại

Vấn đề nằm ở chỗ: dù nắm giữ các tài sản an toàn như Trái phiếu chính phủ, ngân hàng vẫn có thể vi phạm SLR nếu vượt quá tổng tài sản cho phép, từ đó không thể tiếp tục mở rộng tín dụng hay mua thêm Trái phiếu.

Khác với các chuẩn mực vốn dựa trên rủi ro, SLR không phân biệt tài sản an toàn hay rủi ro, dẫn đến một nghịch lý đó là các ngân hàng bị giới hạn không phải vì họ vay mạo hiểm, mà vì họ ôm quá nhiều trái phiếu của chính phủ Mỹ.

Trong đại dịch COVID-19, Fed từng tạm miễn tính trái phiếu chính phủ vào SLR, qua đó giúp hệ thống ngân hàng có thêm dư địa để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, hiện tại khi các áp lực mới nổi lên – bao gồm rủi ro trên thị trường trái phiếu, chi phí đi vay tăng cao và dòng tiền kẹt trong hệ thống – câu chuyện cải cách SLR một lần nữa được đặt lên bàn nghị sự.

Mục tiêu lần này rất rõ ràng: tăng khả năng mua trái phiếu và bơm tiền cho ngân hàng mà không cần cắt lãi suất, đồng thời giảm áp lực bán tháo trên thị trường Trái phiếu – nơi đang chứng kiến tình trạng thiếu thanh khoản nghiêm trọng do lượng phát hành lớn nhưng lực mua yếu. Nhiều chuyên gia nhận định rằng, nếu Fed loại trái phiếu chính phủ khỏi công thức tính SLR, các ngân hàng có thể quay lại mua mạnh trái phiếu kho bạc, hỗ trợ lợi suất giảm và ổn định thị trường vốn.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu đây có phải là hành động “nới lỏng ngầm” không kém gì việc hạ lãi suất hay tái triển khai QE? Bởi lẽ, nếu giới hạn SLR bị dỡ bỏ mà không đi kèm kiểm soát rủi ro, hệ thống ngân hàng có thể gia tăng đòn bẩy quá mức, giống như các giai đoạn trước khủng hoảng.

Mặc dù liên tục bị Tổng thống Donald trump chỉ trích vì không hạ lãi suất, nhưng Fed đang thực hiện hỗ trợ thị trường và nền kinh tế theo nhiều cách khác nhau như giảm tốc độ QT hay sửa đổi luật về SLR. Nếu như nới lỏng các quy định về SLR, thị trường có thể sẽ chứng kiến một làn sóng thanh khoản mới, thúc đẩy giá tài sản như cổ phiếu, vàng, Bitcoin và bất động sản sẽ tăng lên, nhưng đồng thời, giá cả hàng hóa và dịch vụ cũng sẽ tăng theo, dẫn đến lạm phát.