Bối cảnh và lý do

Tổng thống Trump công bố áp mức thuế tổng cộng 50% với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Brazil, bắt đầu thực thi ngày 1/8/2025. 

Chính sách thuế quan mới của Mỹ với Brazil

Nguyên nhân chính: Đáp lại việc chính phủ Brazil truy tố cựu Tổng thống Jair Bolsonaro - đồng minh của ông Trump - vì cáo buộc âm mưu đảo chính sau thất cử năm 2022. Ông Trump cho rằng vụ xét xử là “cuộc săn phù thủy”, yêu cầu Brazil chấm dứt hành động này.

Ngoài ra: Mỹ lên án Brazil gây áp lực lên các doanh nghiệp công nghệ Mỹ để kiểm duyệt mạng xã hội hoặc giao nộp dữ liệu người dùng Mỹ.

Phạm vi áp thuế và các ngoại lệ

Mức thuế: Mỹ đã áp 10% thuế từ tháng 4/2025; đợt này tăng thêm 40%, tổng cộng thành 50% với hầu hết hàng hóa từ Brazil.

Ngoại lệ: Không áp dụng thuế 50% với nhiều mặt hàng chủ lực, gồm:

CÁC SẢN PHẨM ĐÃ CHỊU THUẾ NGÀNH ĐÃ CÔNG BỐ TRƯỚC ĐÓ

  • Sắt thép (thô và các sản phẩm dẫn xuất)

  • Sản phẩm nhôm (thô và các sản phẩm dẫn xuất)

  • Xe chở khách (sedan, SUV, xe minivan, v.v.) và xe tải nhẹ

  • Phụ tùng cho xe chở khách và xe tải nhẹ

  • Các sản phẩm bán thành phẩm và các sản phẩm dẫn xuất đồng chuyên dụng

NÔNG SẢN VÀ THỰC PHẨM

  • Hạt Brazil (Brazil nuts)

  • Nước cam (đông lạnh và không đông lạnh) và bã cam

MÁY BAY DÂN DỤNG, BỘ PHẬN VÀ LINH KIỆN

  • Máy bay dân dụng, bao gồm máy bay, trực thăng, máy bay không người lái (drone), khinh khí cầu và tàu lượn

  • Động cơ máy bay (động cơ piston, tuốc bin phản lực, tuốc bin cánh quạt) và các bộ phận của chúng

  • Lốp máy bay mới, lốp tái sử dụng và lốp đã qua sử dụng

  • Bộ càng đáp và các bộ phận khác của máy bay

  • Ghế ngồi máy bay

  • Thiết bị định vị, đài vô tuyến, và thiết bị radar sử dụng trong hàng không

  • Nhiều linh kiện khác được quy định dành riêng cho sử dụng trong máy bay dân dụng

SẢN PHẨM NĂNG LƯỢNG VÀ KHOÁNG SẢN

  • Dầu thô, các loại dầu mỏ khác và sản phẩm nhiên liệu

  • Khí đốt tự nhiên (dạng hóa lỏng và khí)

  • Than đá và các sản phẩm liên quan (than non, than bùn, coke, hắc ín)

  • Điện năng

  • Quặng sắt và quặng thiếc

  • Kim loại silic và alumin luyện kim (ôxít nhôm)

  • Mica thô và đá xây dựng đã qua xử lý

KIM LOẠI VÀ SẢN PHẨM KIM LOẠI (MIỄN THUẾ CHUNG)

  • Gang không hợp kim và hợp kim

  • Hợp kim fero, bao gồm ferro-niken và ferro-niobi

  • Phế liệu, phế thải, ôxít và clorua thiếc

KIM LOẠI QUÝ

  • Thỏi bạc và bạc dore

  • Thỏi vàng và vàng dore

SẢN PHẨM GỖ VÀ GIẤY

  • Các loại bột gỗ hóa học và bán hóa học khác nhau

  • Gỗ nhiệt đới xẻ hoặc băm nhỏ

  • Sản phẩm giấy và bột giấy

HÓA CHẤT VÀ PHÂN BÓN

  • Các loại phân bón khoáng hoặc hóa học khác nhau

  • Danh mục cụ thể các loại hóa chất công nghiệp, bao gồm hydroxit kali và một số hydrocacbon clo hóa nhất định

CÁC MIỄN THUẾ KHÁC (NHÓM CHUNG)

  • Các khoản quyên góp nhằm cứu trợ, giảm bớt khó khăn của con người (ví dụ: lương thực, quần áo, thuốc men)

  • Tài liệu thông tin (ví dụ: ấn phẩm, phim, âm nhạc, tác phẩm nghệ thuật)

  • Dây buộc, dây bó rơm làm từ sợi sisal hoặc sợi agave

Bị chịu thuế: Thủy sản (cá rô phi, cá hồng, tôm hùm đá), cà phê; các mặt hàng này chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề bởi mức thuế mới.

Tác động: Theo giới phân tích, khoảng 700 nhóm sản phẩm trị giá hơn 43% xuất khẩu sang Mỹ được miễn thuế, do đó, tác động tài chính thực tế sẽ thấp hơn mức “đòn trừng phạt tối đa”.

Top 20 mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ của Brazil

Top 20 mặt hàng xuất khẩu của Brazil sang Hoa Kỳ

Phản ứng của Brazil và hệ quả quan hệ song phương

Phản ứng: Chính phủ Brazil phản đối mạnh mẽ, cảnh báo có thể đình chỉ các hiệp định thương mại/đầu tư với Mỹ nếu thiệt hại lớn.

Tuyên bố: Bộ Ngoại giao Brazil nhấn mạnh sẽ không đưa vấn đề pháp lý của ông Bolsonaro vào các cuộc đàm phán thương mại và sẵn sàng đối thoại để hạ nhiệt căng thẳng.

Hỗ trợ nội địa: Brazil chuẩn bị các biện pháp hỗ trợ xuất khẩu và ổn định thị trường trong nước.

Ý nghĩa chính trị - kinh tế

Mỹ vốn thặng dư thương mại với Brazil (6,8 tỉ USD năm 2024). Việc đánh thuế lần này được nhận định mang nặng yếu tố chính trị hậu thuẫn cho Bolsonaro hơn là lý do kinh tế.

Thuế nhập khẩu mới khiến hàng hóa Brazil vào Mỹ đắt đỏ hơn, gây bất ổn cho các tập đoàn, doanh nghiệp xuất khẩu Brazil cũng như môi trường thương mại song phương.

Thuế và cà phê

Đợt thuế 50% sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2025 với phần lớn hàng hóa Brazil nhập khẩu vào Mỹ, trong đó bao gồm cả cà phê. Cà phê Brazil không nằm trong danh sách miễn trừ thuế cao này.

Mỹ nhập khẩu khoảng 1/3 lượng cà phê của Brazil – nhà xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Năm 2024, Brazil xuất khẩu 8,1 triệu bao cà phê sang Mỹ, chiếm gần 33% tiêu thụ cà phê tại thị trường này.

Hiệp hội Công nghiệp Cà phê Brazil (Abic) và nhiều chuyên gia phản đối quyết định này, cho rằng thuế 50% sẽ làm giảm tính cạnh tranh của cà phê Brazil trên thị trường Mỹ, khiến các nhà nhập khẩu chuyển hướng sang các quốc gia có thuế thấp hơn như Colombia, Honduras, Ethiopia, Việt Nam.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick từng đề cập khả năng miễn thuế nhập khẩu đối với các nông sản không được trồng tại Mỹ, như cà phê và ca cao, trong các thoả thuận thương mại trong tương lai. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa có thỏa thuận miễn thuế chính thức nào cho cà phê Brazil.

Thuế cao sẽ đẩy chi phí nhập khẩu cà phê từ Brazil tăng lên, làm giá bán lẻ cà phê tại Mỹ có thể tăng, gây áp lực lên người tiêu dùng cuối cùng và thúc đẩy lạm phát. Các doanh nghiệp lớn như Starbucks, Keurig Dr Pepper, J.M. Smucker sẽ đối mặt với chi phí nguyên liệu tăng cao.